Komisja Rewizyjna - Opinia
| Komisja Rewizyjna - Opinia Marki, 9 kwietnia 2003 Komisja Rewizyjna Rady Miasta Marki Opinia o sprawozdaniu Burmistrza Miasta Marki z wykonania budżetu w roku 2002 Opiniowane „Sprawozdanie Burmistrza Miasta Marki z wykonania budżetu w roku 2002” zostało przedłożone w dniu 31 marca 2003, czyli w wymaganym terminie. Komisja Rewizyjna rozpatrywała je na trzech kolejnych posiedzeniach w dniach: 2, 7 i 9 kwietnia 2003. W celu wypracowania opinii o sprawozdaniu, Komisja przeanalizowała dodatkowe dokumenty, m.in. uchwały Rady Miasta i Zarządu oraz zarządzenia Burmistrza, dostępne sprawozdania finansowe jednostek organizacyjnych oraz podmiotów korzystających z dotacji z budżetu miasta, protokoły z kontroli przeprowadzonych w urzędzie miasta oraz w jego jednostkach organizacyjnych. Komisja zwracała się także do Burmistrza i Skarbnika o udzielenie bardziej szczegółowych informacji dotyczących m.in. stopnia realizacji inwestycji podjętych w roku 2002 oraz decyzji o zaniechaniu poboru lub umorzeniu podatków. Sprawozdanie przygotowane zostało w sposób logiczny i wystarczająco szczegółowy. W obu jego częściach – w części pierwszej poświęconej dochodom, i części drugiej poświęconej wydatkom, informacje dotyczące wykonania budżetu są poprzedzone analizami zmian w planie, dokonanymi w trakcie roku budżetowego. Taka struktura sprawozdania, a także jego forma - wzbogacenie tabelarycznych zestawień danych częściami opisowymi oraz zamieszczenie diagramów obrazujących dynamikę wybranych wskaźników na przestrzeni kilku lat, bardzo ułatwiają pełniejsze zrozumienie zjawisk gospodarczych opisanych w tym dokumencie oraz ich ocenę. Pewnym utrudnieniem jest jednak brak zestawień obejmujących całość dochodów (planowanych i zrealizowanych) oraz całość wydatków (planowanych i zrealizowanych), czyli tabel analogicznych do tych, w których zaprezentowano zmiany planów dochodów (s. 4) i wydatków (s. 32). W sprawozdaniu nie podano także niektórych ogólnych wskaźników (np. łącznej kwoty wykonanych wydatków; kwoty wydatków bieżących, łącznej kwoty wydatków inwestycyjnych). Choć zamieszczanie tego rodzaju danych nie jest obligatoryjne, to jednak byłoby znacznym ułatwieniem dla odbiorców sprawozdania. Sprawozdanie nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia jego poprawności formalnej. Komisja zauważyła jedynie drobne usterki, np. na str. 10 – w części opisowej podano nieprawidłowy numer rozdziału; na str. 24 – wystąpił błąd w nagłówku tabeli; niejasne są wyjaśnienia dotyczące Rozdz. 90015, par. 201 zamieszczone na str. 6, 21 i 60. Ocena merytoryczna wykonania budżetu W pierwotnym planie budżetu na rok 2002 zaproponowanym Radzie przez Zarząd zaplanowano dochody w wysokości 30.166 951,00 zł. W trakcie prac nad budżetem kwota ta została zwiększona do 33.367.940,00 zł. Zmiany w projekcie budżetu zostały wprowadzone na skutek informacji o korekcie wysokości dotacji i kwot subwencji z budżetu państwa i województwa. Największa jednak zmiana – zwiększenie dochodów o 3.200.989,00 zł została wprowadzona na wniosek Komisji Budżetowo-Gospodarczej Rady Miasta w związku z możliwością sprzedaży dużej nieruchomości stanowiącej mienie komunalne. Wraz ze zmianą planu dochodów w trakcie prac nad projektem budżetu dokonano korekty w planowanych wydatkach, przy czym największa zmiana dotyczyła wzrostu planowanych nakładów na inwestycje infrastrukturalne. W projekcie budżetu planowano wydatki w wysokości 30.166.951,00 zł, uchwalono je zaś na poziomie 33.412.044,00 zł. Najwięcej środków z dodatkowej kwoty przeznaczono na budowę sieci wodociągowej. Budżet miasta Marki został przyjęty uchwałą Rady Miasta nr XXXIV/398/2002 z dnia 7 marca 2002 roku. Zaplanowano w nim łączne dochody ze wszystkich źródeł w wysokości 33.367.949,00 zł oraz wydatki w wysokości 33.412,044,00 zł. W trakcie trwania roku budżetowego Rada Miasta podjęła sześć uchwał w sprawie zmian w budżecie miasta Marki na 2002 rok, osiem uchwał podjął w tej sprawie Zarząd Miasta z upoważnienia Rady Miasta i trzy zarządzenia zmieniające budżet wydał Burmistrz. Zatem budżet był korygowany w roku 2002 aż 17 razy, przy czym tylko część zmian dotyczyła wysokości dochodów oraz wydatków. W rezultacie tych licznych zmian, w ostatecznej wersji budżetu kwota dochodów została zmniejszona do 31.061.542,00 zł, czyli o 7%, a kwota wydatków do 31.135.146,00 zł, czyli o 6,81%. I. Dochody 1.Główne przyczyny zmniejszenia wysokości planowanych dochodów w trakcie roku budżetowego: 1.1.Trudności ze zbyciem mienia komunalnego, spowodowane stagnacją na rynku nieruchomości (nie udało się sprzedać wszystkich działek przeznaczonych na ten cel w roku 2002) oraz trudności prawne, które wystąpiły przy zbyciu nieruchomości komunalnej o dużej wartości. W chwili wystawienia wspomnianej nieruchomości do sprzedaży, została zaskarżona decyzja, na podstawie której miasto dysponowało tymi gruntami. Mimo korzystnego rozstrzygnięcia w pierwszej instancji i dużego zainteresowania zakupem nieruchomości, jej sprzedaż została zawieszona do czasu zakończenia postępowania prawnego. W rezultacie konieczne było zmniejszenie planu dochodów z tytułu sprzedaży nieruchomości aż o 3.635.000,00 zł. 1.2.Korekta w planie dochodów związana z realizacją zadań własnych, zwłaszcza z zakresu opieki społecznej (przyznana dotacja nie zabezpieczała w przewidywanym zakresie wykonania tych zadań) i zadań powierzonych. 1.3.Korekta w planie dochodów z opłaty skarbowej oraz nowej kategorii podatku od czynności cywilno-prawnych. Zmiana unormowań prawnych w tym zakresie oraz brak danych z urzędów skarbowych w chwili planowania budżetu spowodowały konieczność dokonania poprawek (przesunięć w planie) już w trakcie roku budżetowego. 1.4.Zwiększenie planowanych dochodów z tytułu podatku od nieruchomości. Regularność wpływu dochodów z tego tytułu pozwoliła na zwiększenie planowanej kwoty o 806.000,00 zł, co pewnym stopniu zrekompensowało konieczne redukcje planowanych dochodów w innych kategoriach. 2.Wykonanie dochodów 2.1. Dochody zostały wykonane w roku 2002 w łącznej kwocie 28.288.333,00 zł, co stanowi 92% założonego planu. 2.2. Struktura wykonania dochodów. Nie we wszystkich działach wykonanie dochodów było bliskie ogólnego wskaźnika. Najniższy poziom (66,2%) zanotowano w dziale 700 (Gospodarka mieszkaniowa), najwyższy (100% lub więcej) w działach: 854 (Edukacyjna opieka wychowawcza), 900 (Gospodarka komunalna i ochrona środowiska), 758 (Różne rozliczenia), 754 (Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa) oraz w niektórych rozdziałach działów: 853 (Opieka społeczna), 750 (Administracja publiczna), 756 (Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od jednostek nie posiadających osobowości prawnej). Najwyższy poziom wykonania dotyczy więc przede wszystkim działów, w których dochody pochodziły z dotacji celowych i subwencji. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że dochody w tych działach, z wyjątkiem działu 758 (Różne rozliczenia) nie miały wysokiego udziału w całkowitych dochodach miasta w roku 2002. 2.3. Stan zaległości w rozliczeniach dochodów realizowanych przez urząd miasta jest bardzo wysoki – na koniec 2002 roku wyniósł on 2.466.193,50 zł, co stanowi 7,94% planowanych dochodów. Wystąpił on w działach: 700 (Gospodarka mieszkaniowa), 750 (Administracja publiczna) oraz 756 (Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od jednostek nie posiadających osobowości prawnej). 3.Wnioski dotyczące wykonania dochodów 3.1. Ogólna kwota dochodów wykonanych w roku 2002, choć niższa od zaplanowanej o 8%, jest o 6% wyższa (o 1.546.04,00 zł) niż kwota dochodów wykonanych w roku 2001, co świadczy o realnym wzroście dochodów miasta. Jednocześnie warto zwrócić uwagę na fakt, iż w poprzednim roku wykonanie dochodów nastąpiło w 99%, co może świadczyć o bardziej skutecznym monitorowaniu stanu wpływów i korygowaniu budżetu w miarę napływających informacji. W roku 2002 mogło to jednak być wyjątkowo trudne ze względu na zakłócenia ciągłości prac nad budżetem związane z wyborami (zakończenie kadencji Zarządu i rozpoczęcie kadencji Burmistrza, zmiana kadencji Rady Miasta). 3.2. Zwraca uwagę duże zróżnicowanie poziomu wykonania dochodów w poszczególnych działach i rozdziałach. Może to świadczyć o trudnościach z precyzyjnym oszacowaniem planowanych dochodów oraz trudnościach z egzekwowaniem niektórych należności. Na tę drugą przyczynę wskazuje wysoki stan zaległości w rozliczeniach dochodów w działach 700, 750 i 756. 3.3. Warto podkreślić, że skutki niewykonania w 100% dochodów w poszczególnych działach były zróżnicowane. Najbardziej odczuwalne były w tych działach, których udział procentowy w ogólnej sumie dochodów miasta jest najwyższy, jak np. w działach 756, 758. 3.4. Niepokoi wysoki poziom zaległości w rozliczeniach dochodów realizowanych przez urząd miasta. Pewnym optymizmem napawa jednak fakt, iż procentowy udział tych zaległości w planowanych dochodach był w roku 2002 niższy niż w roku 2001. Być może sygnalizuje to nową, pozytywną tendencję w następnych latach. 3.5. W dziale 700 (Gospodarka mieszkaniowa), pomimo niskiego poziomu wykonania (przyczyny zasygnalizowano w punkcie 1.1.) nastąpił realny wzrost dochodów w porównaniu z rokiem ubiegłym o ponad 1 milion zł oraz jego udział w całkowitych dochodach miasta o 3,68% (także w porównaniu z rokiem ubiegłym), co należy uznać za zjawisko pozytywne. Warto podkreślić, że nastąpił wzrost efektywności w ściąganiu należności z tytułu czynszów za lokale mieszkalne. 3.6. Pozytywnym zjawiskiem jest też wzrost dochodów z podatku od nieruchomości o 9% (paragrafy 31 w działach 75615 i 75616). Udało się ten wzrost (realnie o około 380 tys.) uzyskać bez podwyższania stawek podatkowych w roku 2002. Nie sposób jednak ignorować faktu znacznych zaległości w tych paragrafach. 3.7. Godne zauważenia są pozytywne skutki starań o refundację kosztów oświetlenia ulic nie będących w zarządzie miasta. Uzyskano na ten cel dotację z budżetu województwa w wysokości równej kosztom poniesionym w roku 2002. II. Wydatki 1.Zmiany w planach wydatków w trakcie trwania roku budżetowego 1.1.Zmniejszenie planowanych wydatków: na skutek zmniejszenia wysokości planowanych dochodów ograniczono wydatki w większości działów. Największą redukcję planowanych wydatków wprowadzono w działach 010 (Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę) – 38,82% oraz 757 (Obsługa długu publicznego) – 31,08%; nieco niższą w działach 750 (Administracja publiczna) – 10,08% oraz 900 (Gospodarka komunalna i ochrona środowiska) – 7,63. Bardzo niewielkie procentowo i kwotowo ograniczenie wprowadzono w dziale 921 (Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego). 1.2.Zwiększenie planowanych wydatków: w trakcie roku budżetowego konieczne okazało się wprowadzenie nowych wydatków (np. po otrzymaniu dotacji celowej umieszczono w dziale 751 wydatki na przeprowadzenie wyborów samorządowych) oraz zwiększenie niektórych wydatków już wcześniej umieszczonych w planie budżetu. Najbardziej procentowo zwiększono planowane wydatki w działach: 851 (Ochrona zdrowia) – o 20,59%; 853 (Opieka społeczna) – o 12,08% oraz 854 (Edukacyjna opieka wychowawcza) – o 7,96%. W przypadku ostatnich dwóch działów dało to wzrost planowanych wydatków o ponad 370 tys. zł. 2.Wykonanie wydatków 2.1.Wydatki wykonano na łączną kwotę 28.913.290,00 zł, co stanowi 92,87% wydatków zaplanowanych w roku 2002. 2.2.Struktura wykonania wydatków. Najwyższy poziom wykonania wydatków był w działach: 010, 853, 921, 926, 750, 751, 754 i 801. Warto przy tym zauważyć, że wydatki w działach 801 (Oświata) i 750 (Administracja publiczna) mają łącznie ponad 50-cio procentowy udział w całości wydatków w roku 2002. Na najniższym poziomie wykonano wydatki w działach 400, 700 i 600, czyli w działach zawierających zadania inwestycyjne. 3.Wnioski dotyczące wykonania wydatków 3.1.Kwota wykonanych wydatków, choć niższa o prawie 8% od wydatków zaplanowanych, nieznacznie przekracza kwotę wykonanych dochodów. 3.2.Znaczne zmniejszenie poziomu wykonanych dochodów uniemożliwiło realizację ważnego celu, jakim było maksymalne ograniczenie wydatków bieżących na rzecz wydatków inwestycyjnych, zwłaszcza na rozbudowę infrastruktury – sieci wodociągowej oraz dróg. Ograniczenia dotknęły najbardziej działy, w których mieściły się tego rodzaju zadania. Nie udało się więc poprawić proporcji między wydatkami bieżącymi a wydatkami na cele inwestycyjne. 3.3.Relatywnie niski poziom wykonania wydatków na zadania inwestycyjne nie odzwierciedla jednak w pełni zakresu, w jakim zostały one faktycznie zrealizowane, gdyż część kosztów wykonanych zadań występuje w postaci zobowiązań na rok 2003, a nie jako wydatki zrealizowane w roku 2002. Taka strategia wydaje się korzystna, gdyż umożliwiła wykonanie istotnych dla miasta zadań bez zaciągania dodatkowych kredytów. Dobrym tego przykładem jest zadanie związane z budową mieszkań komunalnych. Należy jednak mieć świadomość faktu, że wspomniane zobowiązania ciążą na budżecie w roku 2003. 3.4.Wybudowanie 20 nowych mieszkań komunalnych o dobrym standardzie należy uznać za duży sukces. Potrzeby miasta w tym zakresie były ogromne. Większość istniejących mieszkań komunalnych jest w bardzo złym stanie technicznym i wymaga kosztownych remontów, a część – nadaje się tylko do rozbiórki. Wysokie są też koszty eksploatacji tych budynków, np. z powodu ogrzewania elektrycznego. Nowe mieszkania przynajmniej w pewnym stopniu poprawią sytuację i umożliwią oszczędności w wydatkach bieżących na utrzymanie budynków komunalnych. Na podkreślenie zasługują też stosunkowo niskie koszty budowy (1.332,80 zł za 1m2 powierzchni użytkowej) przy dość wysokim standardzie tych mieszkań. 3.5.Sporym sukcesem była też rozbudowa sieci wodociągowej, gdyż wiąże się z zaspokojeniem bardzo ważnej potrzeby mieszkańców. 3.6.Za zjawisko pozytywne należy uznać oszczędności w wydatkach na wynagrodzenia pracowników administracji publicznej, wynikające z zamrożenia płac. 3.7.Poważnym obciążeniem budżetu miasta są wydatki na utrzymanie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich oraz przedszkoli. Np. wydatki w dziale 801 (Oświata) stanowiły ponad 1/3 wszystkich wydatków miasta w roku 2002, przy czym kwoty subwencji oświatowej zaspokajają potrzeby placówek oświatowych tylko w granicach 40-45%. Istotnym obciążeniem dla budżetu są też wydatki w dziale 853 (Opieka społeczna) ze względu na konieczność pokrywania sporej ich części ze środków własnych. Wnioski końcowe 1.Ocena sprawozdania 1.1.Sprawozdanie spełnia wymagania formalne dotyczące stopnia szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale budżetowej. 1.2.Jest poprawne pod względem merytorycznym i rachunkowym. 1.3.Zawiera dane zgodne ze stanem faktycznym. 1.4.Budzi niewielkie zastrzeżenia natury redakcyjnej: zbyt hasłowe tytuły realizowanych zadań (np. podanie nazwy pierwszej z listy kilku ulic poddanych remontowi w ramach danego zadania) oraz inne niedociągnięcia wymienione wcześniej. 2.Ocena wykonania budżetu 2.1.Analiza sprawozdania burmistrza oraz innych dostępnych dokumentów pozwala stwierdzić, że: przy wykonaniu budżetu stosowano zasady prawidłowej księgowości i rachunkowości nie stwierdzono naruszenia dyscypliny budżetowej przez Zarząd Miasta i Burmistrza nie stwierdzono przekroczenia przez Zarząd i Burmistrza zakresu upoważnień do zaciągania zobowiązań obciążających budżet nie stwierdzono przekroczenia przez Zarząd i Burmistrza zakresu upoważnień do dokonywania zmian w budżecie w trakcie trwania roku nie stwierdzono nieprawidłowości w wykorzystaniu dotacji celowych i subwencji przez Zarząd i Burmistrza 2.2.Komisja nie miała podstaw do pełnej oceny prawidłowości wykorzystania dotacji celowych z budżetu miasta przez jednostki organizacyjne oraz inne podmioty korzystające z tych środków, gdyż niektóre z tych podmiotów (np. Marecki Ośrodek Kultury) nie dostarczyły Burmistrzowi na czas sprawozdań merytorycznych, a nawet rozliczeń i sprawozdań finansowych. 2.3.W wykonaniu budżetu w roku 2002 można dostrzec zjawiska pozytywne: Realny wzrost dochodów i wydatków w porównaniu do roku 2001 Zwiększenie udziału dochodów własnych miasta w całości dochodów, co daje miastu większą niezależność finansową Właściwy wybór zadań inwestycyjnych do realizacji w pierwszej kolejności Skuteczność władz miasta w zabieganiu o dotacje na realizację zadań powierzonych 2.4.Dało się też zauważyć zjawiska budzące pewne zaniepokojenie: Wysoki stan zaległości w rozliczeniach dochodów i duży ich udział w ogólnej kwocie dochodów miasta, co nakazuje zwiększenie wysiłków w celu skuteczniejszej egzekucji tych zależności, a także dużą ostrożność przy podejmowaniu decyzji o zaniechaniu poboru lub umorzeniu podatków Duży udział wydatków bieżących w ogólnych wydatkach miasta Zbyt niski poziom dotacji i subwencji, zmuszający do przeznaczania coraz większej części dochodów własnych na finansowanie zadań z zakresu oświaty i opieki społecznej Możliwe trudności budżetowe w roku 2003 będące skutkami działań podjętych w roku 2002, to jest: podwyższenia poziomu zadłużenia, powstania w roku 2002 znacznych zobowiązań wymagalnych w roku 2003 oraz rozpoczęcia w roku 2002 wielu nowych zadań inwestycyjnych, które zrodzą zobowiązania wymagalne w roku 2003 Podsumowując: Komisja Rewizyjna nie wnosi zastrzeżeń do wykonania budżetu i opiniuje sprawozdanie Burmistrza pozytywnie. Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Małgorzata E. Babiuch Marki, 11 kwietnia 2003 Komisja Rewizyjna Rady Miasta Marki Rada Miasta Marki Wniosek Wnioskuje się o udzielenie absolutorium Burmistrzowi Miasta Marki za rok 2002. Uzasadnienie: Komisja Rewizyjna po wnikliwej analizie Sprawozdania Burmistrza miasta Marki z wykonania budżetu w roku 2002 nie stwierdziła nieprawidłowości w realizacji budżetu, które mogłyby stanowić podstawę nieudzielenia absolutorium. Szczegółowe uzasadnienie powyższego wniosku zawiera załączona Opinia o Sprawozdaniu Burmistrza miasta Marki z wykonania budżetu w roku 2002. Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Małgorzata E. Babiuch |